W ustalaniu przodków najczęściej wykonuje się badania haplogrupy chromosomu Y. Jest to najpopularniejsze badanie, ponieważ chromosom Y jest dziedziczony tylko w linii ojcowskiej (przekazywany z ojca na syna). Linia dziedziczenia chromosomu Y pozwala odczytać historię genetyczną sięgającą początków ludzkości. Wszystkie linie męskie łączą się w dalekiej prehistorii. Mężczyzna, od którego pochodzą wszyscy współcześnie żyjący panowie, najprawdopodobniej żył w Centralnej Afryce około 60 000 – 80 000 lat temu.
Wyróżniamy 25 podstawowych wersji chromosomu Y: w Europie jest ich 12, wśród Indian Amerykańskich 4, wśród Japończyków 5, itd. Badając DNA zlokalizowane na chromosomie Y możemy sprawdzić, do jakiej populacji należymy – spośród 636 grup ludności populacji męskiej występujących na całym świecie.
Haplogrupy chromosomu Y określone są literami od A do R. Kolejne podgrupy oznacza się małymi literami i cyframi. Przynależność do danej haplogrupy definiuje się na podstawie specyficznych zmian w kodzie genetycznym (polimorfizmów).
Na poniższym rysunku przedstawiono dominujące haplogrupy chromosomu Y w Europie.
Jakie są najpopularniejsze haplogrupy osobników męskich na terenie Polski?
Na terenie Polski najczęściej występuje osoby z haplogrupą R1a i R1b.
Haplogrupa R wywodzi się z Północnej Azji i pojawiła się 26500-19000 lat temu. Została zidentyfikowana w szczątkach liczących 24000 lat, nazywanych “Mal’ta boy” w regionie Ałtajskim w południowo-centralnej Syberii. Przedstawiciele tej kultury łowców mamutów zamieszkiwali w Paleolicie Syberię i część Europy. Z populacji haplogrupy tej wywodzą się populacje współczesnej Europy i Południowej Azji, w których haplogrupy R występują obecnie najczęściej: R1b w Europie Zachodniej, R1a w Europie Wschodniej, Środkowej i Południowej Azji oraz R2 w Południowej Azji.
Skąd wywodzili się pierwsi Polacy?
Od wieków historycy próbują ustalić skąd wywodzili się pierwsi Polacy. Jakie były ich losy? Skąd pochodziły królewskie rody? Dziś z pomocą genetyki jest to możliwe.
Za pomocą genetycznych badań genealogicznych próbuje się dziś między innymi rozstrzygnąć kwestię pochodzenia Piastów. Już jakiś czas temu pojawiła się hipoteza, że Mieszko I nie był Słowianinem, tylko Wikingiem. Z racji, że pobranie próbek genetycznych bezpośrednio od Mieszka I i jego syna Bolesława nie jest możliwe, naukowcy chcą przeanalizować materiał genetyczny ich potomków m.in. Bolesława Krzywoustego. Chcą także zbadać DNA pochodzące z wczesnośredniowiecznych pochówków na terenie Polski, które uznawane są za wikińskie. Niewątpliwie pochodzenie pierwszych władców Polski jest największą historyczną zagadką naszych czasów.
Za pomocą analizy chromosomu Y udało się rozwiązać rodzinną zagadkę trzeciego prezydenta USA -Thomasa Jeffersona. Pojawiły się bowiem plotki głoszące, że miał on romans z niewolnicą pracującą wówczas w domu prezydenta – Sally Hemmings. Przypuszczano, że Jefferson jest ojcem jednego z jej synów. Na początku XXI w. przeprowadzono badania, które obejmowały potomków synów Sally Hemmings oraz mężczyzn wywodzących się z linii męskiej rodziny Jeffersonów. Wyniki potwierdziły, że Thomas Jefferson (ale również każdy inny jego krewny w linii męskiej) mógł być ojcem Estona, jednego z synów niewolnicy.
Jeśli więc pasjonujecie się historią i chcecie poznać sekrety ukryte w waszym DNA –wykonajcie test genealogiczny. Pozwala on na uzyskanie unikalnego profilu genetycznego, który pozwoli określić populację (grupę ludności), z której się wywodzimy. Im więcej osób poddaje się badaniom genealogiczno-genetycznym i im są one dokładniejsze – tym bardziej skomplikowany staje się obraz naszych dziejów.