Rodzaje testów na Covid-19 – co warto wiedzieć ?

Poszukując badań na wykrycie Covid-19 spotykamy się z wieloma rodzajami testów. W sieci można znaleźć sporo informacji, często nie sprawdzonych merytorycznie, dotyczących ich skuteczności wykrywania wirusa. Zachęcamy do zapoznania się z artykułem, który przygotował nasz zespół ekspertów z zakresu diagnostyki laboratoryjnej.

Czym jest koronawirus?

Koronawirusy należą do rodziny Coronaviridea. Mają kulisty kształt otoczony wypustkami, których wygląd przypomina koronę słoneczną – stąd nazwa rodziny. Materiałem genetycznym koronawirusów jest jednoniciowe RNA (ssRNA) z nicią o dodatniej polaryzacji. Na chwilę obecną znanych jest siedem koranawirusów zdolnych wywoływać zakażenia u ludzi. Cztery z nich występują powszechnie w populacji wywołując objawy przeziębienia: NL63, HKU1, OC43 oraz 229E. Trzy z nich są odpowiedzialne za dużo cięższe objawy: SARS, MERS oraz ostatnio szybko rozpowszechniający się – SARS-CoV-2. Wykazuje on podobieństwo do koronawirusa beta występujących u nietoperzy i obecnie jest najbardziej niebezpiecznym gatunkiem dla ludzkości z powodu szybkiego rozprzestrzeniania się w populacji oraz zdolności do wywoływania infekcji układu oddechowego o ciężkim przebiegu.

Infekcja SARS-CoV-2 często może przebiegać bez specyficznych objawów, dlatego konieczne jest wykonywanie testów laboratoryjnych. Diagnostykę COVID-19 można podzielić na diagnostykę bezpośrednią (testy genetyczne i testy antygenowe) oraz pośrednią (testy serologiczne).

Diagnostyka bezpośrednia – testy Real Time PCR i testy antygenowe

Według zaleceń WHO infekcję SARS-CoV-2 [koronawirusa] rozpoznaje się poprzez potwierdzenie obecności materiału genetycznego wirusa w materiale pobranym od pacjenta (wymaz z nosa i/lub gardła) metodą RT-PCR. W przypadku podejrzenia infekcji u pacjentów z objawami można również przeprowadzić testy antygenowe do zdiagnozowania COVID-19.

TESTY GENETYCZNE

Materiał badany: Wymaz z nosogardzieli
Metoda: RT-PCR, wykrywająca RNA – materiał genetyczny wirusa Covid-19 (SARS-CoV-2)
Zastosowanie: Wykrywanie wirusa w nabłonku dróg oddechowych u pacjentów objawowych oraz bezobjawowych
Charakterystyka:

  • Możliwość otrzymania wyników dodatnich przed wystąpieniem objawów klinicznych,
  • Możliwość otrzymania wyników dodatnich u pacjentów bezobjawowych lub skąpo objawowych
  • Wysoka czułość badania
  • Niskie ryzyko reakcji krzyżowych

Rekomendacje: WHO
Interpretacja: Wynik dodatni jest kryterium rozpoznania COVID-19 wg GIS

TESTY ANTYGENOWE

Materiał badany: Wymaz z nosogardzieli
Metoda: Metoda immunochromatograficzna lub immunochemiczna, wykrywająca białkowy antygen SARS-CoV-2
Zastosowanie: Wykrywanie wirusa w nabłonku dróg oddechowych u pacjentów wyłącznie objawowych
Charakterystyka:

  • Możliwość potwierdzenia infekcji u pacjentów objawowych
  • Wysoka swoistość, niska czułość
  • Test ograniczony do aktywnej fazy infekcji, gdy w badanym materiale znajduje się największa liczba kopii wirusa

Interpretacja: Wynik dodatni jest kryterium rozpoznania COVID-19 wg GIS, Wynik ujemny nie wyklucza infekcji SARS-CoV-2, wymaga potwierdzenia testem genetycznym

Diagnostyka pośrednia – testy serologiczne

Według WHO testy serologiczne stanowią uzupełnienie diagnostyki infekcji SARS-CoV-2 w późniejszej fazie zakażenia, a w połączeniu z metodą RT-PCR zwiększają wykrywalność zakażeń. Testy serologiczne pozwalają na stwierdzenie obecności przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w surowicy pacjenta, co świadczy o przebyciu COVID-19, bądź wytworzeniu odporności poszczepiennej.

TESTY JAKOŚCIOWE

Materiał badany: Krew włośniczkowa
Metoda: Test kasetkowy (metoda immunochromatograficzna)
Zastosowanie: Umożliwia szybką, przesiewową ocenę obecności przeciwciał w badanym materiale
Charakterystyka: Wykorzystywanie specyficznych antygenów białkowych wirusa do wykrywania przeciwciał anty-SARS-CoV-2
Interpretacja: Wynik ujemny – brak kontaktu z SARS-CoV-2 lub test wykonany w oknie serologicznym (konieczność powtórzenia badania). Wynik dodatni – aktywna lub przebyta infekcja, odpowiedź poszczepienna. Wynik wątpliwy – konieczność powtórzenia badania.

TESTY JAKOŚCIOWE

Materiał badany: Surowica
Metoda: Test ELISA (metoda immunochemiczna)
Zastosowanie: Ocena stężenia przeciwciał w badanym materiale, służąca do badania odpowiedzi poszczepiennej oraz identyfikacji dawców osocza
Charakterystyka: Wykorzystywanie specyficznych antygenów białkowych wirusa do wykrywania przeciwciał anty-SARS-CoV-2
Interpretacja: Wynik ujemny – brak kontaktu z SARS-CoV-2 lub test wykonany w oknie serologicznym (konieczność powtórzenia badania). Wynik dodatni – aktywna lub przebyta infekcja, odpowiedź poszczepienna. Wynik wątpliwy – konieczność powtórzenia badania

Przeciwciała anty-SARS-CoV-2 można wykryć we krwi po 10 dniach od wystąpienia objawów klinicznych. Dlatego testy serologiczne nie potwierdzają aktywnej infekcji. Do ostatecznego potwierdzenia zakażenia SARS-CoV-2 należy wykonać test genetyczny.

Podsumowanie

Według specjalistów z zakresu chorób zakaźnych standardem diagnostycznym w diagnostyce COVID-19 jest wykrywanie materiału genetycznego (RNA) wirusa SARS-CoV-2 metodą Real Time PCR. Jest to jedyna metoda, która wykrywa wirusa u pacjentów bezobjawowych, u których istnieje ryzyko / podejrzenie zakażenia jak również tych, które posiadają widoczne objawy. Należy pamiętać o tym, że ujemny wynik testu antygenowego nie wyklucza zakażenia.

Laboratorium Instytutu Genetyki Sądowej jest w pełni przystosowane do przeprowadzenia badań próbek na SARS-CoV-2. Posiadamy w pełni zautomatyzowane laboratorium, akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji zgodnie z normą europejską PN-EN ISO/IEC 17025. Akredytacja jest potwierdzeniem najwyższej jakości prowadzonych badań diagnostycznych.