W JAKI SPOSÓB USTALAMY OJCOSTWO?

Od 1953 roku, kiedy dwóch panów: James Watson i Francis Crick ustalili w jaki sposób zbudowane jest nasze DNA – nastąpił ogromny postęp zarówno w medycynie, jak i badaniach naukowych. Dziś na podstawie znajomości sekwencji naszego kodu genetycznego możemy ustalić pokrewieństwo, przeanalizować dzieje naszych przodków, a nawet sprawdzić na jakie choroby jesteśmy narażeni. W badaniach DNA często wykorzystywane są tzw. markery genetyczne, które są unikalne dla każdego człowieka i stanowią swego rodzaju „wskaźniki”, na podstawie których można np. stwierdzić, czy jesteśmy ojcem naszego dziecka, czy nie.

Ale zacznijmy od podstaw. DNA – czyli kwas deoksyrybonukleinowy składa się z 3 podstawowych elementów: rybozy (5-węglowego cukru), reszty fosforanowej i z jednej z czterech zasad azotowych: adeniny, tyminy, cytozyny i guaniny, które oznaczamy odpowiednio literami A, T, C i G. Elementy te tworzą jednostki DNA – nukleotydy. Na ludzkie DNA składają się: geny (czyli jednostki kodujące białka) oraz tzw. regiony niekodujące. Dzięki temu, że poznaliśmy cały genom człowieka, w obrębie tych właśnie regionów niekodujących zidentyfikowano kilka milionów tzw. markerów, które wykazują dużą zmienność u różnych osób. Właśnie te fragmenty DNA są wykorzystywane m. in. w badaniach pokrewieństwa.

Materiał genetyczny jest ściśle upakowany w chromosomy. Każdy z nas posiada 23 pary chromosomów: jeden z nich dziedziczymy od matki, a drugi od ojca. Dzięki badaniom genetycznym możemy ustalić, które warianty markerów dziecko odziedziczyło od matki, a które od ojca. Jeśli dane markery występują zarówno u ojca jak i u dziecka, to z niemal 100% prawdopodobieństwem możemy potwierdzić biologiczne ojcostwo.

W jaki sposób ustalamy ojcostwo

Obecnie najpowszechniej wykorzystywanymi markerami w ustalaniu pokrewieństwa są tzw. krótkie tandemowe powtórzenia kilku nukleotydów tzw. STR (ang. short tandem repeats). Metoda ta pozwala na zbadanie nawet znikomych ilości DNA. Pierwszym etapem prowadzącym do zbadania próbki – jest wyizolowanie materiału genetycznego. Następnie DNA należy powielić, aby uzyskać odpowiednią liczbę kopii. W tym celu wykonuje się tzw. reakcję łańcuchowej polimerazy (PCR). Na samym końcu za pomocą specjalnej aparatury sprawdzamy, czy w danej próbce występują poszukiwane przez nas markery. Oczywiście im więcej markerów badamy, tym test na ojcostwo jest bardziej wiarygodny. W Instytucie Genetico analizujemy aż 24 różne markery, co daje nam absolutną pewność, że dana osoba jest (lub nie jest) ojcem dziecka.